Afstandsonderwijs bij De Korenaer is altijd maatwerk
voor VO | bijgewerkt op 10 april 2024
Afstandsonderwijs is niet nieuw voor vso De Korenaer. Door hun jarenlange ervaring weten ze wat werkt: een goede afstemming, verwachtingen managen en vooral maatwerk. Directeur Jurgen van Gerwen en gedragswetenschapper Marianne Braken vertellen over de aanpak.
Al jaren ging het slecht met de leerling, hij zat thuis en er werd zelfs gesproken van een opname. Geen enkele school wist wat ze met hem aan moesten, totdat zijn ouders het afstandsonderwijs van De Korenaer vonden, een vso-school in Deurne. ‘Inmiddels heeft hij een diploma en hopen de ouders dat afstandsonderwijs toegankelijker wordt voor meer thuiszittende leerlingen’, vertelt directeur Jurgen van Gerwen.
Terug naar de basis
Bij De Korenaer hebben ze veel ervaring met afstandsonderwijs. Al meer dan tien jaar biedt de school een traject voor jongeren die vanuit gesloten jeugdzorg een tijd in Frankrijk of Italië verblijven. ‘Het gaat om jongeren die uitgevallen zijn en problemen hebben op allerlei vlakken zoals thuis, in de vrije tijd en op school. Een dagbehandeling of een weekje erop uit, lossen dat niet op’, vertelt Marianne Braken, gedragswetenschapper. Daarom worden de jongeren uit hun problematische situatie gehaald en bijvoorbeeld naar een gastgezin in Frankrijk gestuurd waar ze afstandsonderwijs volgen. Braken: ‘Daar gaan ze weer terug naar de basis, zodat er op alle fronten gewerkt wordt aan verbetering.’
Van Gerwen merkte dat de vraag naar afstandsonderwijs steeds meer toenam en besloot daarom om dit structureel voor leerlingen in de eigen regio te gaan aanbieden. ‘Het gaat om leerlingen met veelal internaliserende problematiek, denk aan ernstige faalangst, pesten of sociale angst, waardoor ze niet meer naar school gaan. Ze voelen zich een mislukking’, zegt Van Gerwen. Teruggaan naar het reguliere onderwijs zit er volgens Braken op dat moment niet in: ‘Als ze bijvoorbeeld twee jaar niet naar school gaan, zouden ze in de klas komen met veel jongere kinderen. Dat werkt vaak niet, ze voelen zich dom en te onveilig om vragen te stellen.’ Individueel, vanuit huis en met een-op-eencontact met de docent op afstand, lukt dat vaak wel.
‘Ons kind behaalde met mooie resultaten een vmbo-t diploma en vindt weer op eigen kracht de weg naar het vervolgonderwijs.’ – Ouder van leerling bij De Korenaer
Verwachtingen managen
Maar afstandsonderwijs past niet bij iedereen volgens Van Gerwen: ‘Het is eigenlijk heel basaal. Ze krijgen een iPad en er zijn contactmomenten met de docent, maar als de leerling niet uit bed komt in de ochtend – dan houdt het al op.’ Volgens hem is het daarom belangrijk dat het hele systeem om de leerling heen, meewerkt aan het faciliteren van afstandsonderwijs. Zowel de situatie als de leerling moeten er geschikt voor zijn. Voor een aanmelding zoeken de betrokkenen, zoals de leerling of ouder, zelf contact met de school. ‘Daarbij houden we ongeveer de driehoek Roermond, Nijmegen en Den Bosch aan. Vragen van buiten die regio spelen we door aan collega’s die ook digitaal onderwijs aanbieden’, vertelt Van Gerwen.
Na aanmelding gaan ze bij de leerling langs voor een intake in diens eigen omgeving. Ten eerste geeft dat de leerlingen ook het gevoel dat ze belangrijk genoeg zijn om naar hen toe te komen. ‘We kijken hoe de situatie in elkaar zit, en of de begeleiders of ouders het aankunnen. Het is tenslotte geen school waar je de hele dag contact mee hebt, we verwachten ook zelfstandigheid van het kind.’ De docenten zijn bereikbaar, maar kunnen niet ieder moment inspringen.
‘Onze zoon bloeide weer op en kreeg weer vertrouwen in zichzelf, na een jarenlange zoektocht.’ – Ouder van leerling bij De Korenaer
De afstemming met de leerling en omgeving bestaat daarom voor een belangrijk deel uit verwachtingen managen volgens Braken. De benodigde zelfstandigheid vereist wel motivatie en discipline, en dat lukt niet iedereen. ‘Daarom willen we graag van het kind horen wat die wil bereiken. Dat kan van alles zijn: een diploma, deel uitmaken van de maatschappij, net als andere kinderen huiswerk hebben, terug naar school, of bijvoorbeeld bouwvakker worden. We kijken samen naar wat er precies nodig is om dat te bereiken.’ Er zijn ook situaties waarbij ze het traject afraden. ‘Wanneer de zorg of behandeling voor een leerling prioriteit heeft, en de leerling er echt nog niet klaar voor is, dan is het beter om er nog niet mee te beginnen’, zegt Van Gerwen. Ook als er onvoldoende ondersteuning is in de omgeving.
Succeservaringen
Het aanbod van afstandsonderwijs bestaat altijd uit maatwerk. Voor sommigen begint dat bij opnieuw kennismaken met het onderwijs na een lange periode van uitval. Van Gerwen: ‘We leggen minder druk op het kind, bijvoorbeeld niet duizend uur onderwijs per jaar, maar alleen wat er past. Ook wat betreft vakken krijgen de leerlingen niet alles tegelijk op hun bord, maar starten ze langzaam op. Succeservaringen opdoen is namelijk heel belangrijk om voor het eerst weer te voelen dat ze wel iets kunnen.’ De leerlingen krijgen bijvoorbeeld een planning met drie keer per week contact met de docent. Ze krijgen instructie, plannen, overleggen en stellen vragen – daarna is de leerling weer aan zet.
‘Afstandsonderwijs heeft ons rust gebracht in het gezin.’ – Ouder van leerling bij De Korenaer
Elke zes tot acht weken is er een evaluatie op locatie om te kijken hoe het gaat. ‘De ene keer kun je het aantal vakken uitbreiden, de andere keer de hoeveelheid leerstof. Soms merk je dat de druk te hoog is en dat de leerling er slecht van slaapt, dan gaan we weer een stapje terug’, zegt Braken. Het contact met de ouders is daarbij heel belangrijk, zij zien de ontwikkelingen en verandering van hun kind dagelijks van dichtbij. ‘We houden goed contact met hen zodat we tijdig bij kunnen sturen waar nodig’, vertelt Van Gerwen. Adaptieve lesmethodes ondersteunen deze werkwijze, waarbij de programma’s zich automatisch aanpassen aan het niveau van de leerling.
Denken in kansen
Daarbij hebben ze uit ervaring geleerd dat je niet alles op afstand kunt doen. ‘Kennismaking en evaluaties zijn altijd beter wanneer je fysiek bij elkaar zit. Dat voorkomt misverstanden.’ Ook ontdekten ze gaandeweg dat afstandsonderwijs best afstandelijk kan zijn voor sommige kinderen. Met name leerlingen met internaliserende problematiek hebben baat bij warm contact, en hebben soms meer nodig dan afstandsonderwijs: ‘Een thuiszittend meisje dat vmbo-t volgde raakte in sociaal isolement. Ze wilde eigenlijk graag meer onder de mensen zijn. Daarom besloten we naast het leren een stage bij een kleinschalig kinderdagverblijf te organiseren’, vertelt Braken. Naast meer contact is dit volgens haar ook belangrijk om de leerlingen op het werkende leven voor te bereiden.
‘Niemand kon ons helpen, totdat we via een onderwijsconsulent eindelijk bij De Korenaer terechtkwamen.’ – Ouder van leerling bij De Korenaer
Volgens Braken zijn de jongeren vaak heel trots dat ze weer iets bereiken. ‘Bij instroom denken ze vaak in verloren schooljaren, maar wij helpen ze om dit om te keren en juist te gaan kijken naar welke leerstof al af is en te denken in kansen.’ Ook voor de inrichting van het traject overwegen ze alternatieven van de geijkte paden. ‘Als ze eenmaal een jaar of 17 zijn, lukt het vaak niet meer om een vmbo-diploma te halen. Dan kijken we of ze kunnen instromen in een mbo1-traject en stemmen we af met het ROC. Wij bieden dan bijvoorbeeld theorie, regelen een stage en kijken welke vakken er echt nodig zijn voor hun doel,’ zegt Braken. De reacties die ze hoort van de leerlingen zijn vaak bijzonder positief: ‘Ik hoor weer ergens bij!’, ‘Ik heb weer een invulling voor mijn dag!’, ‘Ik heb een toets gehaald, het is gelukt!’