Eén dag thuis leren vermindert verzuim op het Heer Bokel College
voor PO en VO | gepubliceerd op 23 mei 2024
Sommige leerlingen van vso havo Heer Bokel College deden het didactisch goed tijdens de coronapandemie vanwege het afstandsonderwijs. Thuis vonden ze de rust om te leren en raakten minder overprikkeld of angstig. Daarom biedt de school sindsdien de mogelijkheid om een vaste dag per week thuis te leren. Directeur Petra van Dam en docent Duits Ton Rekelhof vertellen hoe dit werkt.
‘We zagen en hoorden dat een aantal leerlingen het afstandsonderwijs tijdens de pandemie heel prettig vond’, vertelt Petra van Dam, directeur van vso havo het Heer Bokel College (een school van Yulius Onderwijs). Sommigen gingen er didactisch op vooruit. En daarom zochten ze bij de school naar manieren om die winst na de pandemie te behouden. ‘We vroegen ook ouders en leerlingen mee te denken. We vinden dat volledig afstandsonderwijs niet ideaal is, maar wilden er wel een deel van behouden. Momenteel volgen twintig leerlingen structureel een dag in de week les vanuit huis. Maar fysiek onderwijs blijft het uitgangspunt, want juist voor deze doelgroep is sociaal contact erg belangrijk.’
In alle rust
Van Dam: ‘We doen ieder jaar een nulmeting met een enquête over het welbevinden van de leerlingen. Daarin zien we dat deze leerlingen bij vijf dagen les op school hun beleving een onvoldoende geven. Maar bij een dag afstandsonderwijs verandert dit tijdens het schooljaar richting een zeven – een enorm verschil!’ De redenen daarvoor lopen uiteen. Sommige leerlingen raken een groot deel van hun energie kwijt, doordat ze lang moeten reizen naar school. Anderen raken overprikkeld, angstig of afgeleid in de klas. Vallen deze factoren weg, dan kunnen ze zich in alle rust thuis concentreren op hun schoolwerk. ‘Sommigen hebben daarna dan nog de ruimte voor andere activiteiten zoals sporten, terwijl ze daar voorheen geen fut voor hadden’, vertelt Van Dam.
‘Mijn zoon heeft veel baat bij de online mogelijkheid, zo kreeg hij meer rust op zijn thuiswerkplek.’ – Ouder van een leerling.
De leerlingen en ouders zijn enthousiast over de thuiswerkdag. Van Dam merkt zelfs dat het verzuim er lager van geworden is. Ook docent Ton Rekelhof ziet dit bij zijn leerlingen: ‘Sommige leerlingen ervaren veel stress op school en hebben meer rust nodig. Voorheen meldden ze zich vaker een dagje ziek, nu is dat een stuk minder.’ Ze hebben met de leerlingen een vaste dag afgesproken voor het thuis leren, want er zijn natuurlijk ook lessen die je niet op afstand kunt volgen zoals koken, gym en handenarbeid. Rekelhof: ‘Ik geef twee dagen in de week les aan groepen waarvan een deel op school aanwezig is, en een deel vanuit huis meedoet. Dit gaat prima, zeker nadat we al zoveel ervaring opdeden tijdens de pandemie.’
Korte instructies
Hij organiseert het onderwijs via een platform dat digitaal leren ondersteunt. Daarin kan hij de lessen, het lesmateriaal en huiswerk plannen, en ook doelen vastleggen en differentiëren. Ook het contact tijdens het thuisleren gaat via het platform. ‘De leerlingen krijgen een link voor videobellen, waarmee we ze allemaal in beeld hebben tijdens de les.’ Om te kijken of de leerlingen daadwerkelijk aan de slag zijn, vraagt hij ze soms om de camera bijvoorbeeld even op een boek te richten. ‘Om participatie te stimuleren laat ik de leerlingen op school reageren op wat de leerlingen thuis zeggen, of andersom’, vertelt Rekelhof. Daarnaast kijkt hij mee naar de documenten waar de leerlingen aan werken. Sinds de pandemie weet hij ook dat je online beter kortere instructie kan geven en zet hij de leerlingen sneller aan het werk. Rekelhof: ‘Het voordeel is ook dat de klassen op locatie nog kleiner en rustiger zijn op de thuiswerkdagen.’
‘Normaal is hij voor een vakantie altijd een paar dagen ziek, gewoon om bij te komen. Nu was dit niet nodig.’ – Ouder van een leerling.
Niet alle lesonderdelen zijn gemakkelijk om synchroon te organiseren met de klas. ‘Laatst keken we bijvoorbeeld de film Das Leben der Anderen. Een van de leerlingen was ziek thuis en volgde de les vanuit huis. Dan moet je wel zorgen dat de leerling een link krijgt om de film ook te kunnen kijken in zijn eigen tijd’, zegt Rekelhof. Ook de weergave van het digibord wil online nog wel eens haperen. Daarnaast zijn er soms toetsen tijdens de thuiswerkdagen van de leerlingen. Hierdoor moet hij altijd twee versies van de toets maken. De afwezige leerlingen moeten die toets dan een dag later inhalen.
Combinatie is de toekomst
In principe mogen alle leerlingen van het Heer Bokel College meedoen met de structurele thuiswerkdag: ‘Daarin willen we niet discrimineren, iedereen mag het aanvragen. Maar we beslissen wel samen met De Commissie van begeleiding (CVB) of het passend is voor de leerling.’ Wanneer ze de leerling inderdaad de dag thuis toekennen, krijgen ze een contract om te ondertekenen. Daarin staan een aantal voorwaarden waaraan de leerling moet voldoen. ‘Denk aan zaken als aangekleed zijn wanneer je online komt, je boeken bij je hebben, en niet vanuit je bed werken – allemaal uitdagingen die we tijdens de pandemie tegengekomen zijn’, vertelt Van Dam. Wanneer de leerlingen zich er niet aan houden, dan kan de school het dagje thuis leren ook weer stopzetten.
‘Als hij een vraag had, werd hij online altijd gehoord, hetgeen in de klas niet altijd lukt.’ – Ouder van een leerling.
Een van de uitdagingen rond de thuiswerkdag is dat het volgens de leerplichtwet niet onder onderwijs valt. Jongeren zijn namelijk verplicht om onderwijs op een fysieke schoollocatie te volgen, in het vso minstens duizend uren. Volgen ze dit onderwijs niet op de school zelf, dan is het volgens de wet geen onderwijs en telt het niet mee voor de onderwijstijd. Van Dam: ‘Momenteel hebben we dit in samenspraak met de inspectie geregeld via een zogeheten onderwijstijdverkorting. Normaal zet je die in voor leerlingen die in behandeling zijn of om andere redenen niet volledig naar school kunnen komen.’ Hoewel dat een uitkomst biedt, doet het tegelijkertijd ook geen recht aan de situatie vindt ze, want de leerlingen volgen wel degelijk onderwijs. ‘We nemen daarom actief deel aan verschillende initiatieven die de wet op dit punt willen veranderen.’ Na haar ervaringen van de afgelopen jaren is ze ervan overtuigd dat de combinatie van fysiek onderwijs en afstandsonderwijs de toekomst is.
‘Zijn gemoedstoestand is overwegend positiever, minder frustraties over school.’ – Ouder van een leerling.