Actueel

Hoe zet je lesgeven op afstand in voor thuiszittende leerlingen? Tijdens de Dag van het Digitaal Afstandsonderwijs lieten ruim tweehonderd onderwijsprofessionals, bestuurders en onderzoekers zien hoe dat kan. De conferentie – georganiseerd door Kennisnet in samenwerking met het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap – stond in het teken van onderwijs op afstand voor leerlingen die (tijdelijk) niet naar school kunnen. Met mooie bijdragen van onder andere Martijn Sanders, Pieter Kos en Remco Pijpers, onder leiding van dagvoorzitter Anouk Folstar, en inspirerende voorbeelden uit de praktijk van de Stichting Rijdende School, Bednet, NOB (Stichting Nederlands Onderwijs in het Buitenland), B!TS Rotterdam en het Aurum College. In deze terugblik zie je de energie van de dag terug.

Het Heer Bokel College liet tijdens het werkbezoek zien hoe een vaste dag digitaal afstandsonderwijs een waardevolle aanvulling kan zijn voor leerlingen in het vso-havo. Ongeveer 17 van de 110 leerlingen kiezen bewust voor deze dag rust en structuur, zonder de binding met school te verliezen. Ze volgen live gestreamde lessen vanuit huis, volgens duidelijke afspraken en met jaarlijks hernieuwde afstemming. Docenten hebben zich de hybride didactiek eigen gemaakt en ervaren dat deze werkwijze juist bijdraagt aan welbevinden en continuïteit. In het verslag lees je hoe de school dit heeft georganiseerd, welke ervaringen leerlingen en docenten delen en hoe deelnemers het werkbezoek beoordeelden. Lees het verslag bij het Steunpunt Passend Onderwijs.

Het Kinderrechtencommissariaat in België onderzocht waarom steeds meer leerlingen langdurig of deeltijds thuiszitten en welke drempels daarbij een rol spelen. Het dossier brengt in kaart welke groepen uit beeld raken, waarom hun traject stokt en welke ondersteuning scholen, Centra voor Leerlingenbegeleiding (CLB) en hulpverlening nodig hebben om leerlingen verbonden te houden met onderwijs. Ook beschrijft het hoe tijdelijke oplossingen, zoals Tijdelijk Onderwijs Aan Huis (TOAH) of online ondersteuning, kunnen bijdragen wanneer voltijds schoolbezoek (nog) niet lukt. Lees het volledige dossier op kinderrechten.be.

Digitale inclusie betekent dat alle leerlingen en studenten kunnen meedoen in het onderwijs, ongeacht hun achtergrond of thuissituatie. In het tweede wetenschapscollege van het Expertisepunt digitale geletterdheid laat Alexander Smit (Rijksuniversiteit Groningen) zien hoe verschillen in toegang, vaardigheden en omstandigheden de kansen van leerlingen beïnvloeden. In het praktijkcollege deelt Oscar Lepoeter (Hogeschool Windesheim Almere) voorbeelden uit de klas en laat hij zien hoe leraren de digitale kloof kunnen verkleinen. Meer weten? Kijk het college terug op expertisepuntdigitalegeletterdheid.nl.

Wil je op de hoogte blijven van de nieuwste inzichten, interviews en bijeenkomsten rond digitaal afstandsonderwijs? Meld je dan aan voor de nieuwsbrief van Les op afstand. In de nieuwsbrief lees je onder andere: het laatste nieuws over het actieprogramma Digitale School, praktijkvoorbeelden en ervaringen uit het onderwijs, updates over bijeenkomsten en publicaties en tips en handvatten om zelf met digitaal onderwijs aan de slag te gaan. Schrijf je in en ontvang het laatste nieuws van Les op afstand!

Ruud van de Rakt is al sinds de jaren tachtig actief in het afstandsonderwijs. Eerst bij De Rijdende School voor kermis- en circuskinderen, later als schoolleider bij de Aloysius Stichting. In beide rollen werkte hij aan onderwijsoplossingen voor leerlingen die niet of nauwelijks naar school konden komen. Daarbij experimenteerde hij al vroeg met digitale leermiddelen, satellietcommunicatie en maatwerk op afstand. Nu hij met pensioen is, deelt hij in dit interview tien inzichten uit zijn praktijk.

Ingrado, de branchevereniging van leerplichtambtenaren, pleit voor aanpassing van de Leerplichtwet nu het OM geen zaken meer behandelt rond vrijstelling op grond van artikel 5 onder b (bedenking tegen richting). Ingrado stelt voor om deze vrijstellingsgrond af te schaffen en in plaats daarvan het recht op thuisonderwijs wettelijk te regelen, inclusief toezicht op de kwaliteit. Daarmee willen ze voorkomen dat leerlingen, waaronder ook thuiszittende leerlingen uit beeld verdwijnen. De vereniging wil dat het recht op onderwijs beter wordt geborgd, met meer aandacht voor preventie van verzuim en ondersteuning bij aanwezigheid. De VO-raad ondersteunt dit pleidooi: thuisonderwijs moet mogelijk zijn, maar bij voorkeur tijdelijk, met focus op terugkeer naar school. Ga naar vo-raad.nl.

Doorstart, onderdeel van OPDC Groningen, biedt thuiszittende jongeren maatwerk met intensieve begeleiding. Het doel: leerlingen helpen om weer mee te doen met onderwijs. Wiskundedocent Jan Willem Brinkhorst en orthopedagoog Alina Schutter vertellen in dit interview hoe dit traject eruitziet en welke uitdagingen ze tegenkomen.

Het nieuwe onderzoek Thuiszitters Tellen 2024 van Balans, vereniging voor ouders, brengt de situatie van thuiszittende leerlingen in Nederland in beeld. Zo blijkt dat er vorig jaar bijna 40.000 leerlingen langer dan drie maanden thuis zaten. Daarnaast laat het onderzoek zien dat het huidige systeem zich vooral richt op aanwezigheidsplicht in plaats van passend onderwijs. Lees het rapport op balansdigitaal.nl.

Bij B!TS in Rotterdam krijgen thuiszittende leerlingen met internaliserende problematiek de kans om via kleine stapjes weer terug te keren naar het onderwijs. Met fysiek en digitaal onderwijs op maat helpen ze leerlingen om hun angsten te overwinnen en vertrouwen terug te krijgen. Afdelingsleider Roos Sutthoff en zorgcoördinator Esther Kortus vertellen in dit interview hoe ze dit aanpakken.

Het Aurum College in Lelystad biedt thuiszittende havo- en vwo-leerlingen flexibel en maatwerkgericht onderwijs. Leerlingen van twee maatwerkklassen hebben een vaste mentor bij wie ze zowel op afstand als later op school de lessen volgen voor de continuïteit. Locatiedirecteur Niels Krol en mentor Marina Lamaker delen in dit interview hun inzichten en ervaringen over het onderwijssysteem.